Kwalifikacje Euro’88 Biało-Czerwoni zaczynali z nowym selekcjonerem i nowymi nadziejami. Okazały się one jednak początkiem fatalnego okresu – siedmiu turniejów z rzędu, na który Polakom nie udało się awansować. Ten start był koszmarny, choć początek całkiem obiecujący.
Polscy piłkarze na Mistrzostwach Świata w Meksyku zagrali w 1/8 finału. W fazie grupowej zremisowali z Marokiem 0:0, pokonali Portugalię 1:0, przegrali z Anglią 0:3. Wyszli z trzeciego miejsca, trafili na Brazylię. Patrząc na ostateczny wynik za paradoks można uznać fakt, że rozegrali niezły mecz. Strzały Ryszarda Tarasiewicza w słupek i Jana Karasia w poprzeczkę mogły dać prowadzenie drużynie Antoniego Piechniczka. Brazylijczycy strzelali potem bramki, ale Zbigniew Boniek strzelał nożycami, piłka o mały włos nie wpadła. Ostatecznie jednak to Canarinhos zwyciężyli 4:0. Antoni Piechniczek odszedł z funkcji selekcjonera, a jego następcą został Wojciech Łazarek. Twórca sukcesów Lecha Poznań, jednak bez żadnego doświadczenia w pracy z drużyną narodową. To się miało zemścić.
Obiecujące dramatu początki
Początek kwalifikacji nie był najgorszy. Biało-Czerwoni pokonali w Poznaniu Grecję 2:1. Wszystkie bramki padły… z rzutów karnych. A dla Polaków jedenastki skutecznie wykonywał Dariusz Dziekanowski. Błędem Wojciecha Łazarka było między innymi odstawienie obcokrajowców, czyli piłkarzy grających poza granicami kraju. W pierwszym spotkaniu nie zagrał na przykład Zbiginiew Boniek. Na drugi mecz, wyjazdowy z Holandią selekcjoner Bońka jednak powołał. A Biało-Czerwoni rozegrali bardzo dobre spotkanie, remisując z mocnym rywalem 0:0. O ile w pierwszym meczu zagrali zawodnicy z polskiej ligi i jeden Włodzimierz Smolarek z Eintrachtu Frankfurt, tak z Holendrami wystąpili też Zbigniew Boniek z AS Roma oraz Roman Wójcicki z FC Homburg. Jesień dawała jeszcze jakieś nadzieje. Wiosną zakończył karierę Zbigniew Boniek, dla którego Wojciech Łazarek nie bardzo widział miejsce w składzie. Do prawdziwej katastrofy doszło na boisku i to w spotkaniu z najsłabszym w grupie Cyprem w Gdańsku, 12 kwietnia 1987 roku.
Blamaż blamaże pogania
Podopieczni Łazarka zagrali super ofensywnie. W pierwszym składzie wystąpili Jan Urban, Dariusz Dziekanowski, Jan Karaś, Mirosław Okoński, Jan Furtok, Włodzimierz Smolarek. Miało być gładkie, wysokie zwycięstwo. Skończyło się bezbramkowym remisem. Co gorsza, 29 kwietnia drużyna nie zrehabilitowała się za gdański blamaż. W Atenach przegrała z Grecją 0:1. 17 maja w Budapeszcie podopieczni Łazarka ulegli Węgrom 3:5. Bramki dla Polski zdobyli Dariusz Marciniak, Włodzimierz Smolarek, Roman Wójcicki. 23 września 1987 roku w Warszawie Biało-Czerwoni pokonali Węgrów 3:2, strzelcami bramek byli Dariusz Dziekanowski, Ryszard Tarasiewicz, Marek Leśniak. Kolejny mecz z Holandią w Zabrzu najlepiej pokazał drogę w dół, jaką przeszli Biało-Czerwoni. I progres Pomarańczowych. W Amsterdamie po przyzwoitym spotkaniu podopieczni Łazarka zremisowali. W Zabrzu po dwóch golach Ruda Gullita w 31 i 36 minucie przegrali 0:2. Gdyby Pomarańczowi musieli, zapewne strzeliliby więcej. Na koniec kwalifikacji było wymęczone zwycięstwo z Cyprem w Limassol 1:0.
Czemu nie wyszło Łazarkowi
Zbyt szybkie odstawienie starszyzny, postawienie na utalentowanych, ale niedoświadczonych zawodników. Ciągłe eksperymenty, zmiany składu, brak stabilizacji. To tylko niektóre przyczyny klęski. Można psioczyć na wyniki drużyny Antoniego Piechniczka z eliminacji Euro’84. Tam jednak Biało-Czerwoni zajęli trzecie miejsce w grupie, za Portugalią i sowietami. Tu zajęli miejsce czwarte. Za Holandią, która potem wygrała Euro, ale też za Węgrami i Grecją. Jako jedyny zespół Polacy stracili punkty z Cyprem. Zmarły kilka miesięcy temu Wojciech Łazarek był dobrym trenerem, co potwierdzał w klubach. Nie miał jednak predyspozycji do sprawowania funkcji selekcjonera. W eliminacjach do Mistrzostw Świata jego podopieczni ograli Albanię, przegrali ze Szwecją i Anglią, co zakończyło kadencję Wojciecha Łazarka. Jego następca, Andrzej Strejlau kwalifikacji mundialu nie uratował. Biało-Czerwoni zagrali natomiast udane eliminacje Euro’92, w których do końca walczyli o awans. Na awans na wielki turniej polscy kibice musieli jednak poczekać do 2002 roku. Na awans do Mistrzostw Europy do roku 2008.
Rotacje składu w kwalifikacjach Euro 1988
Poniżej składy Polaków ze wszystkich spotkań eliminacji Euro 1988. Widać ogromną rotację w składzie, która na pewno nie pomogła w budowie silnej drużyny.
Skład z Grecją, 2:1 dla Polski, oba gole Dariusz Dziekanowski z rzutów karnych, Warszawa, 15 października 1986 roku
Jacek Kazimierski – Krzysztof Pawlak, Paweł Król, Marek Ostrowski, Waldermar Matysik – Ryszard Tarasiewicz, Jan Karaś, Waldemar Prusik, Marek Leśniak – Dariusz Dziekanowski (45′ Jan Urban), WŁodzimierz Smolarek (66′ Krzysztof Baran)
Skład z Holandią 0:0, Amsterdam 19 listopada 1986
Jacek Kazimierski – Krzysztof Pawlak, Roman Wójcicki, Paweł Król, Dariusz Wdowczyk – Waldemar Prusik, Andrzej Rudy (45′ Ryszard Tarasiewicz), Jan Karaś, Zbigniew Boniek – Dariusz Dziekanowski (66′ Jan Urban), WŁodzimierz Smolarek
Skład z Cyprem Gdańsk 12 kwietnia 1987 roku, 0:0
Jacek Kazimierski – Dariusz Wdowczyk, Paweł Król, Jerzy Wijas – Waldemar Prusik, Jan Karaś – Jan Urban, Dariusz Dziekanowski (66′ Leszek Iwanicki), Mirosław Okoński, Jan Furtok (45’Jacek Bayer), Włodzimierz Smolarek
Skład z Grecją Ateny, 1:0 dla Grecji, 29 kwietnia 1987
Jacek Kazimierski – Krzysztof Pawlak, Roman Wójcicki, Paweł Król, Marek Ostrowski (59′ Waldemar Prusik), Dariusz Wdowczyk – Ryszard Tarasiewicz, Dariusz Dziekanowski, Waldemar Matysik – Jan Furtok (67’Marek Leśniak), Włodzimierz Smolarek
Skład z Węgrami Budapeszt 17 maja 1986, 5:3 dla Węgier, gole dla Polski Dariusz Marciniak, Włodzimierz Smolarek, Roman Wójcicki
Józef Wandzik – Krzysztof Pawlak, Roman Wójcicki, Paweł Król, Dariusz Wdowczyk – Waldemar Prusik, Waldemar Matysik, Ryszard Tarasiewicz (45′ Marek Leśniak), Jan Urban(64′ Kazimierz Przybyś) – Dariusz Marciniak, Włodzimierz Smolarek
Skład z Węgrami Warszawa 23 września 1987 roku 3:2 dla Polski, gole dla Polski Dariusz Dziekanowski, Ryszard Tarasiewicz, Marek Leśniak
Józef Wandzik – Jacek Grembocki, Paweł Król, Józef Dankowski (45′ Jarosław Araszkiewicz), Wiesław Cisek (66′ Czesław Jakołcewicz) – Ryszard Tarasiewicz, Andrzej Iwan, Waldemar Prusik – Jan Urban, Dariusz Dziekanowski, Marek Leśniak
Skład z Holandią w Zabrzu 14 października 1987 roku 2:0 dla Holandii
Marek Szczech, Kazimierz Przybyś, Paweł Król, Waldemar Prusik, Marek Kostrzewa – Jan Karaś (45′ Czesław Jakołcewicz), Ryszard Tarasiewicz, Andrzej Iwan – Jan Urban, Dariusz Dziekanowski, Jarosław Araszkiewicz (68′ Ryszard Robakiewicz)
Skład z Cyprem w Limassol 1:0 dla Polski, gol Marek Leśniak
Józef Wandzik – Waldemar Prusik, Paweł Król, Witold Wenclewski, Dariusz Wdowczyk – Ryszard Tarasiewicz, Andrzej Rudy, Dariusz Dziekanowski – Jan Urban(59′ Krzysztof Warzycha), Marek Leśniak, Jarosław Araszkiewicz (45′ Robert Warzycha)