12 marca 1999 roku Polska stała się członkiem PAKTU PÓŁNOCNO-ATLANTYCKIEGO (NATO). Mija 26 lat od tego wydarzenia. Było to zwieńczenie starań kolejnych rządów po 1989 roku. Efektem zgody ponad podziałami – wszystkie siły polityczne uznały, że należy do NATO przystąpić. Że to kwestia polskiej racji stanu.
Po II wojnie światowej Polska, jako Polska Ludowa, potem Polska Rzeczpospolita Ludowa znalazła się w orbicie zależności Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Zza żelaznej kurtyny
Była rządzona najpierw totalitarnie (okres stalinowski do 1956 roku) potem dyktatorsko (lata 1956-1981) i ostatnie lata, od grudnia 1981 i wprowadzenia stanu wojennego także było „dokręcenie śruby”. 4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory do Sejmu (1/3 została wybrana, 2/3 obsadziła dotychczasowa władza – PZPR, ZSL, SD) i w pełni wolne do Senatu. Tzw. Sejm Kontraktowy wybrał prezydentem PRL dotychczasowego dyktatora – generała Wojciecha Jaruzelskiego, a premierem przedstawiciela demokratycznej opozycji – Tadeusza Mazowieckiego. W pierwszym solidarnościowym rządzie znaleźli się jeszcze przedstawiciele komunistycznej władzy – m. in. generał Czesław Kiszczak na czele MSW, gen. Florian Siwicki na czele MON. Państwo wróciło do nazwy Rzeczpospolita Polska, orzeł w godle odzyskał koronę. Trwały reformy rynkowe, jednak o wejściu do NATO nie było mowy. Układ Warszawski, skupiający państwa zależne od Moskwy wciąż istniał. Istniał także ZSRR.
Demokratyzacja, pierwsze starania
W roku 1990 w pierwszych demokratycznych wyborach prezydenckich zwyciężył Lech Wałęsa. Jak pisał w Politycznej Historii Polski prof. Antoni Dudek, nowy premier Jan Krzysztof Bielecki w 1991 roku wspomniał po raz pierwszy o możliwości wejścia do Paktu Północnoatlantyckiego. W październiku 1991 roku Polacy po raz pierwszy wybrali w pełni demokratyczny Sejm i Senat. Pierwszym rządem z w pełni demokratycznym mandatem był gabinet mecenasa Jana Olszewskiego. I to on zaczął realne starania o przystąpienie Polski do NATO. Początkowo sprzeciwiali się temu komuniści, ostrożnie podchodziły do pomysłu środowiska liberalne. Jednak po nastaniu rządu Hanny Suchockiej również jej gabinet kontynuował starania o wejście do Paktu Północnoatlantyckiego. Co ważne – 17 września 1993 roku Polskę opuścili żołnierze sowieccy. Dwa dni później wybory do Sejmu i Senatu wygrali postkomuniści. Koalicję utworzyły Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz Polskie Stronnictwo Ludowe. Jednak wbrew obawom wielu środowisk nowy rząd na szczęście nie zawrócił z prozachodniej drogi.
NATO racją stanu
Kurs na członkostwo w NATO utrzymał też nowy prezydent, Aleksander Kwaśniewski i kolejny rząd – Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności. W roku 1997 na Pl. Zamkowym w Warszawie prezydent USA Bill Clinton wygłosił słynne przemówienie zakończone słowami „Nic o Was, bez Was”. 12 marca 1999 roku członkostwo w NATO stało się faktem. Po 24 lutego 2022 roku tym mocniej widać znaczenie przynależności do Sojuszu.
(Materiał archiwalny, przypominamy w związku z rocznicą przystąpienia do NATO)
„Nowy Telegraf Warszawski” nr 7 (107) marzec 2025
