Warszawa przyspiesza proces termomodernizacji budynków. Zgodnie z Zieloną Wizją Warszawy stolica ma zredukować emisje gazów cieplarnianych o 40 proc. do 2030 roku. To cel pośredni przed zaplanowanym do 2050 roku osiągnięciem neutralności klimatycznej. Stolicę czekają wielomiliardowe wydatki.
Dużą rolę w procesie zmian ma odgrywać termomodernizacja budynków. Elektrownie i elektrociepłownie podlegające administracji centralnej odpowiadają dziś za ok. 70 proc. emisji dwutlenku węgla w mieście. Stolicę czekają wielomiliardowe wydatki, wspierane również środkami z UE. „Głównym elementem transformacji energetycznej Warszawy będą budynki. Jest ich ponad 150 tys.” – mówi agencji Newseria Biznes Jacek Kisiel. Zastępca dyrektora w Biurze Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej w Urzędzie m. st. Warszawy. „To energia zarówno elektryczna, jak i cieplna i energia do chłodzenia, którą musimy dostarczyć do budynków. Odpowiada ona aż za ponad 70 proc. wszystkich emisji gazów cieplarnianych w Warszawie. Więc to jest nasze największe wyzwanie. Po pierwsze, jak sprawić, żeby te budynki zużywały mniej energii – to jest ogromne zadanie dotyczące termomodernizacji. Po drugie, jak sprawić, żeby ta energia, którą już dostarczamy do budynków, była energią czystszą.
Zadanie państwa i miasta
Według eksperta „To jest zadanie z jednej strony po stronie państwa polskiego. Żeby w miksie energetycznym było jak najwięcej odnawialnych źródeł. A także po stronie miasta, żeby zadbać o to, żeby tego OZE było jak najwięcej na terenie miasta” – tłumaczy urzędnik. Do roku 2035 głębokiej termomodernizacji należy poddać 36 proc. budynków mieszkalnych i komercyjnych. W 2050 roku ten odsetek ma wynosić 81 proc. To założenia Zielonej Wizji Warszawy, przyjętej w 2023 roku strategii miasta. Jak wskazuje ekspert Biura Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej, od ubiegłego roku koordynującego to zadanie, jego realizacja nabiera tempa. Wśród toczących się inicjatyw wymienia m.in. przystąpienie Warszawy do programu Stop Smog. Ma on realizować kompleksową termomodernizację budynków jednorodzinnych dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym. Niedawno Komisja Europejska przyznała miastu grant ELENA w wysokości 3,5 mln euro. To środki na przygotowanie kompleksowej dokumentacji technicznej na termomodernizację 50 wielorodzinnych budynków komunalnych.
Trzy lata na termomodernizację
W ramach grantu Warszawa zobowiąże się do realizacji w ciągu trzech lat inwestycji w termomodernizację w wysokości ok. 140 mln zł. „Tort emisji Warszawy dzielimy na dwie części. Pierwsza, mniejsza – 7,5 proc. – to są emisje miasta rozumianego jako infrastruktura miejska. Budynki miejskie, transport miejski, oświetlenie miejskie. Druga część tortu to są emisje związane z tym, co jest zużywane przez biznes i mieszkańców. Oczywiście najpierw my jako miasto musimy odrobić własną pracę domową. Zadbać o to, żeby zeroemisyjna była infrastruktura miejska, transportowa” – podkreśla Jacek Kisiel. Jedno z działań w ramach strategii stolicy dotyczy wymiany do 2050 roku całej floty autobusów na pojazdy elektryczne lub wodorowe. A także rozbudowy infrastruktury ładowania. To zadanie jest stopniowo realizowane. Dziś ok. 50 proc. autobusów w Warszawie jest niskoemisyjnych. Trwa także inwestycja w nowe oświetlenie miejskie, które liczy ponad 120 tys. opraw. Do połowy lipca wymieniono ok. 65 tys. z nich na energooszczędne LED-y.
Miasto bez wystarczających środków
Ratusz podkreśla, że oprawy SAVA pomogą zaoszczędzić nawet dwie trzecie prądu w porównaniu do poprzedniej technologii. To daje ok. 42 mln zł i prawie 26,7 t CO2 oszczędności rocznie. Miasto zainwestuje także w inteligentny system sterowania oświetleniem. „Po drugiej stronie oczywiście mamy emisje całego miasta. I to jest polityka na wiele dekad, oraz na współpracę z biznesem i z miastem. Jak sprawić, aby te zmiany zadziały się w całym mieście – mówi ekspert. Od 2023 roku zadanie termomodernizacji koordynuje Biuro Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej. Jak wyjaśnił Jacek Kisiel, będzie ono pełnić rolę centrum kompetencyjnego wspierającego jednostki realizujące inwestycje. M.in. przez tworzenie standardów, ustalanie zakresu inwestycji, weryfikację audytów energetycznych oraz pomoc przy pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych na termomodernizację. Miasta nie mają wystarczających narzędzi, aby samodzielnie przeprowadzić transformację energetyczną. To jest wspólna odpowiedzialność administracji rządowej, miasta, na końcu także biznesu i mieszkańców – wskazuje Jacek Kisiel.
„Zielona Wizja Warszawy”
„W planach miejscowych nie jesteśmy w stanie narzucać pewnych rzeczy mieszkańcom” – mówi rozmówca agencji Newseria. „To musiałyby być zmiany na poziomie krajowym. Aczkolwiek staramy się też w ramach swoich kompetencji pewne działania podejmować. Przykładem jest niedawno wprowadzony Warszawski Standard Zielonego Budynku WSZB to zestaw wymagań dotyczących zrównoważonego rozwoju dla inwestycji miejskich. Miasta wprowadziły je dobrowolnie, dążąc do neutralności klimatycznej. Będzie obowiązywał tylko w stosunku do nowych inwestycji realizowanych przez miasto. Władze liczą, że wpłynie pozytywnie także na inwestycje sektora prywatnego. Dzięki wdrożeniu tych wytycznych budynki mają być bardziej przyjazne dla środowiska, ale także tańsze w utrzymaniu. Wśród proponowanych w standardzie rozwiązań są ponowne wykorzystanie wód opadowych w instalacjach budynku. Zastosowanie OZE, przyjazne dla środowiska oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne. Przyjęcie WSZB to realizacja jednego z działań Zielonej Wizji Warszawy. „Potrzebujemy ogromnych środków na transformację energetyczną” – mówi stołeczny urzędnik. Kwestią problematyczną są nie tylko środki, ale także procedury, sięgania po nie.
„Problem z procedurą sięgania po środki”
„Z KPO jako państwo musimy wydać ogromną ilość środków do czerwca 2026 roku. W Warszawie bardzo chcielibyśmy to robić, tylko mamy krótki termin. To, czego najbardziej potrzebujemy jako miasto, podobnie mają inne samorządy, to uproszczenie procedur sięgania po te środki. Środki na transformację energetyczną w ramach KPO i innych programów są. Problemem jest jednak procedura sięgania po nie i ich rozliczania. Bez jej uproszczenia, nie uda nam się ani szybko, ani efektywnie po te środki sięgać – podkreśla urzędnik. Analizy przedstawione w Zielonej Wizji Warszawy wskazują, co ma największy wpływ na redukcję emisji CO2 do 2050 roku. Są to: dekarbonizacja energii elektrycznej z sieci krajowej, wzrost udziału rozproszonych źródeł energii odnawialnej (33 proc. redukcji). Podnoszenie efektywności energetycznej budynków poprzez ich termomodernizację, zmiana źródeł ogrzewania (31 proc.). Dekarbonizacja miejskiej sieci ciepłowniczej (12 proc.) Poprawa efektywności energetycznej budynków usługowo-biurowych (16 proc.). Zmiana rodzaju paliwa, środków transportu – zwiększenie dostępności transportu publicznego (9 proc.).
(Newseria)